Kanada’daki British Columbia Üniversitesi’nden yapılan yeni bir araştırma, uzaydan düşen enkazların uçaklar için giderek daha büyük bir tehdit oluşturduğunu ortaya koydu.
Çalışmada, dünya genelindeki uçuş verileri ile kontrolsüz roket gövdesi ve uydu enkazlarının yeniden giriş kayıtları karşılaştırılarak, gökyüzündeki uçakların dağılımı modellenmiş. Uzay faaliyetlerinin artmasıyla birlikte, özellikle SpaceX’in Starlink projesi gibi büyük ölçekli uydu yerleşimlerinin riski artırdığı belirtiliyor.
Giderek daha fazla uydu ve roketin yörüngeye gönderilmesi, uçakların uzaydan düşen cisimlerle çarpışma ihtimalini yükseltiyor. Hava trafiğinin yoğun olduğu bölgelerde, bu riskin her yıl yüzde 0,8 oranında olduğu, daha yoğun hava trafiği olan alanlarda ise bu oranın yüzde 26’ya kadar çıkabileceği ifade ediliyor.
Aerospace Corporation verilerine göre, 2021 yılında bir uçağın uzaydan düşen bir cisimle ölümcül şekilde çarpma olasılığı 100.000’de 1 olarak hesaplanmıştı. Ancak uzmanlar, yalnızca birkaç gram ağırlığında bir enkaz parçasının bile bir uçağın motoruna ya da camına çarpması durumunda ciddi hasara yol açabileceği konusunda uyarıyor.
Bu artan riskle birlikte, hava sahalarının geçici olarak kapatılması gibi önlemler gündeme gelebilir. Ancak bu tür adımların uçuş iptalleri ve hava trafiği yoğunluğu gibi başka sorunlara yol açabileceği de bir gerçek. Uzmanlar, uzaya gönderilen roketler ve uydular için “kontrollü yeniden giriş” sistemine yatırım yapılmasının önemini vurguluyor.
Mevcut teknolojiler, bu sistemin uygulanmasına olanak sağlasa da şu anki fırlatmaların yalnızca yüzde 35’inde bu sistem kullanılıyor. Eğer önlem alınmazsa, hava sahası yetkilileri önümüzdeki yıllarda daha fazla kontrolsüz uzay enkazıyla mücadele etmek zorunda kalacak.
Uzmanlar, hükümetlerin ve özel şirketlerin iş birliği yaparak, uzay güvenliğini artırmak için hızlı adımlar atmaları gerektiğini belirtiyor. Şu an yörüngede bulunan 2.300’den fazla roket gövdesi ve uzay enkazının, kontrolsüz bir şekilde Dünya atmosferine yeniden girmesi bekleniyor.
Bu durum, hava sahası yetkilileri için uzun yıllar sürecek bir mücadele anlamına geliyor.
Fatma TECİRLİ
