NASA ve NOAA (Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi) yaptığı açıklamaya göre, Güneş, 11 yıllık doğal döngüsünde “güneş maksimumu” veya “solar maksimum” olarak bilinen aktif döneme ulaştı. Bu dönemin önümüzdeki yıl boyunca devam edebileceği bildirildi. NOAA, mevcut solar maksimumu süresince daha fazla jeomanyetik fırtına yaşanabileceğini, bunun da önümüzdeki aylarda Kuzey Işıkları’nın (Aurora Borealis) daha sık görünmesine neden olacağını belirtti.
GÜNEŞ, ZİRVE DÖNEMİNE GİRDİ
Güneş döngüsü, Güneş’in manyetik aktivite seviyeleri arasında geçiş yaptığı doğal bir süreç konumunda. Yaklaşık her 11 yılda bir, bu döngünün en yüksek noktasında Güneş’in manyetik kutupları tersine döner. Bu, Dünya’da her on yılda bir Kuzey ve Güney kutuplarının yer değiştirmesi gibi bir durumu andırır. Bu süreçte Güneş, sakin ve stabil bir durumdan aktif ve fırtınalı bir hale geçiş yapıyor.
NASA ve NOAA, Güneş lekelerini takip ederek Güneş döngüsünün ilerlemesini ve aktivite seviyelerini tahmin ediyor. Güneş lekeleri, manyetik alanların yoğunlaştığı, Güneş’in daha soğuk bölgeleridir ve bu alanlar, Güneş yüzeyinde görünen aktif bölgeleri temsil ediyor. Bu aktif bölgeler, güneş patlamalarının ve diğer olayların kaynağı olarak biliniyor.
Solar maksimum sırasında bu lekelerin sayısı ve dolayısıyla Güneş’teki aktivitelerin sayısı artış gösteriyor. Bu döngü, Güneş hakkında yeni bilgiler edinilmesi için güzel bir fırsat sunarken aynı zamanda Dünya’da ve Güneş Sistemi üzerinde somut etkilere neden oluyor.
DÜNYA’YI NASIL ETKİLEYECEK?
Güneş aktiviteleri, “uzay havası” olarak bilinen koşulları etkiler ve bu da hem uzaydaki uyduları ve astronotları hem de Dünya’daki iletişim ve navigasyon sistemlerini, radyo ve GPS sinyallerini etkileyebilir. Hatta elektrik şebekelerine dahi zarar verebilir. Güneşin en aktif olduğu dönemlerde, bu tür uzay hava olayları daha sık meydana gelmekte. Hatırlanacağı gibi özellikle son aylarda yaşanan Güneş aktiviteleri güçlü aurora (kuzey ışıkları) oluşumlarına ve uydular üzerinde etkili olan jeomanyetik fırtınalara yol açmıştı.
2024 yılının Mayıs ayında, büyük Güneş patlamaları ve koronal-taçküre kütle atılımları (CME) Dünya’ya doğru manyetik alan ve yüklü parçacıkları göndermişti. Bu olaylar, son 20 yılın en güçlü jeomanyetik fırtınasını ve belki de son 500 yılın en etkileyici aurora görüntülerini oluşturmuştu. Son bir yıldaki aktivite artışı nedeniyle kuzey ışıkları Türkiye’nin kuzey kesimlerinden bile görülmüştü.
Bununla birlikte NASA ve NOAA tarafından yapılan açıklama, Güneş aktivitesinin zirve yaptığı anlamına gelmiyor; sadece zirve dönemine girdiğimizi ifade ediyor. Aktivitelerin zirveye ulaştığı ayı belirlemek birkaç ay veya yıl sürebilir.
T. Duygu Saçar
