2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı verilerine göre, Bakanlık tarafından yürütülen Sıfır Atık Projesi kapsamında çevreye ve ekonomiye önemli katkılar sağlanıyor. Haziran 2017 – Eylül 2025 döneminde 205 bin bina ve yerleşkede sıfır atık yönetim sisteminin uygulanmasına başlandı. Aynı dönemde sıfır atık uygulamaları hakkında 25 milyon kişiye eğitim verildi. Sistemin idari, mali ve teknik unsurlarını belirlemek, geliştirmek ve yaygınlaştırmak amacıyla 11 kılavuz hazırlandı.
Yerel ölçekte strateji belirlemek ve kısa ile uzun vadeli hedefler koymak amacıyla 81 ilde hazırlanan İl Sıfır Atık Yönetim Planları hayata geçirildi. 2024/4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile bina, yerleşke ve mahalli idarelerde sıfır atık sisteminin kurulması zorunlu hale getirildi. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, sistemin mevzuata uygun ve etkin şekilde uygulanmasını sağlamak için denetim ve takip çalışmalarını sürdürürken, eksikliklerin giderilmesine yönelik mahalli idarelere destek sağladı.
Sıfır atık uygulamasının başladığı 2017 yılından 2024 yılı sonuna kadar 32,5 milyon ton kağıt-karton, 9,1 milyon ton plastik, 3,1 milyon ton cam, 6,4 milyon ton metal ve 23,4 milyon ton organik ve diğer geri dönüştürülebilir atık olmak üzere toplam 74,5 milyon ton atık ekonomiye kazandırıldı. Proje başlangıcında yüzde 13 olan geri kazanım oranının 2035’te yüzde 60’a, 2053’te ise yüzde 70’e çıkarılması hedefleniyor.
1 Ocak 2019’da başlayan ücretli plastik poşet uygulamasıyla Haziran 2025 itibarıyla yaklaşık 2,6 milyon ton plastik atığın oluşumu engellendi. Bu sayede plastik poşet üretimi için gerekli hammadde ithalatı önlendi, yaklaşık 20 milyar lira tasarruf sağlandı ve 121 bin ton sera gazı salımı engellendi.
Atık yağlar, piller, akümülatörler, ömrünü tamamlamış lastikler, elektrikli ve elektronik eşyalar, bitkisel atık yağlar, inşaat ve yıkıntı atıkları ile ömrünü tamamlamış araçların toplanması, taşınması, geri kazanımı ve bertarafına yönelik eğitim, bilinçlendirme ve mevzuat çalışmaları devam ediyor. Ayrıca, içeceklerde kullanılan cam, plastik ve alüminyum ambalajların geri dönüşümünü amaçlayan Depozito İade Sistemi’nin gelecek yıldan itibaren uygulamaya geçirilmesi planlanıyor.
Arife SALMAN
