Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde, Türkiye son yıllarda uluslararası krizlerin çözümünde önemli bir ara bulucu rolü üstlenmiştir. Türkiye’nin, bölgesel ve küresel düzeyde oynadığı aktif diplomasi, ülkenin “anahtar ülke” konumuna yükselmesine yol açmıştır. Rusya-Ukrayna savaşından Orta Doğu’daki gerilimlere, Afrika Boynuzu’ndaki anlaşmazlıklara kadar pek çok kritik sorunda Türkiye’nin arabuluculuk çabaları dünya çapında dikkat çekmiştir.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI VE KARADENİZ TAHIL ANLAŞMASI
Rusya-Ukrayna savaşı, küresel güvenlik ve ekonomi açısından en kritik sorunlardan biri olarak öne çıkarken, Türkiye’nin rolü bu süreçte belirleyici oldu. 10 Mart 2022’de Antalya Diplomasi Forumu’nda Türkiye, Rusya ve Ukrayna dışişleri bakanlarını bir araya getirerek, gerilimin düşürülmesi yönünde önemli bir adım atmıştı. Ayrıca, 28-30 Mart 2022 tarihlerinde İstanbul’da yapılan müzakereler ve 22 Temmuz 2022’de imzalanan “Karadeniz Tahıl Girişimi Anlaşması”, Türkiye’nin küresel gıda krizi üzerindeki etkilerini azaltma çabalarını ortaya koydu. İstanbul’da kurulan Müşterek Koordinasyon Merkezi, dünya çapında gıda temini için kritik bir rol üstlendi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, savaşın etkilerini en aza indirmek için her iki tarafla da sürekli diyalog halinde kalarak Türkiye’yi, uluslararası çözüm süreçlerinin öncüsü yapmayı başardı. Ayrıca, 22 Eylül 2022’de Rusya ve Ukrayna arasında gerçekleşen esir takasında da Türkiye ara bulucu olarak önemli bir rol üstlendi.
AZERBAYCAN-ERMENİSTAN KARABAĞ SAVAŞI
Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki Karabağ sorunu, bölgedeki en uzun süreli ve çözümsüz çatışmalardan biriydi. Türkiye, Azerbaycan’a verdiği diplomatik ve askeri destekle, 44 gün süren çatışmalarda belirleyici bir aktör oldu. Türkiye, Azerbaycan’ın savunma sanayii ürünleri ve teknoloji transferi sağlayarak, bölgesel istikrarın sağlanmasında önemli bir rol oynadı.
SOMALİ-ETİYOPYA KRİZİ VE SUDAN-BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
Son olarak, Türkiye’nin ara buluculuğu Somali ile Etiyopya arasındaki Somaliland krizinin çözümünde önemli bir gelişme sağladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ev sahipliğinde, 13 Aralık 2023’te Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed’in katılımıyla düzenlenen zirve, tarafların ortak bir yol haritası belirlemeleri için önemli bir adım oldu. Bu müzakerelerde, iki ülke arasında 2025 yılına kadar sürdürülecek teknik müzakereler için karar alındı ve Türkiye, bölgedeki istikrarı sağlamada öncü rolünü sürdürdü.
Erdoğan, aynı zamanda Sudan ile Birleşik Arap Emirlikleri arasındaki gerilimi çözmek için de devreye girdi. 13 Aralık’ta Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan ile yaptığı telefon görüşmesinde, Türkiye’nin bu krizin çözümüne de katkı sağlayabileceğini belirtti. Sudan’ın toprak bütünlüğü ve egemenliğinin korunması, Türkiye’nin öncelikleri arasında yer alırken, bölgesel istikrar için gösterilen çabalar önemli bir diplomatik başarı olarak kaydedildi.
SURİYE KRİZİ VE MÜLTECİ SORUNU
Türkiye, Suriye krizinin başından itibaren bölgedeki insani ve güvenlik sorunlarına dair aktif bir diplomasi yürütmüştür. Suriye’deki mülteci sorununu çözmek amacıyla Türkiye, uluslararası topluma örnek bir insan hakları politikası sunmuş, aynı zamanda terör örgütlerine karşı operasyonlar gerçekleştirerek kendi sınırlarını korumuştur. Türkiye, Rusya ve İran ile yürüttüğü diplomaside, Suriye’deki krizin sonlandırılması ve barışın sağlanması için yoğun çaba sarf etmiştir.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye’deki geçici yönetimin devreye girmesiyle birlikte, Suriye halkının barış içinde yaşaması için uluslararası toplumla yakın temaslarda bulunmuş, NATO ve Avrupa Birliği gibi önemli aktörlerle de görüşmelerini sürdürmüştür.
Türkiye’nin ara buluculuk çabaları, sadece askeri ve siyasi açıdan değil, aynı zamanda küresel barışın inşasına katkı sağlama açısından da büyük önem taşımaktadır. Türkiye, diplomasiye verdiği önemin yanı sıra askeri, ekonomik ve kültürel gücünü de kullanarak uluslararası alandaki etkinliğini artırmıştır. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde İsrail’e karşı başlatılan girişim gibi diplomatik hamleler, Türkiye’nin dünya çapında bir çözüm merkezi olma hedefinin bir parçasıdır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliğinde, Türkiye’nin ara buluculuk faaliyetleri, ülkenin dış politikasının bir aracı olarak küresel istikrarı sağlamak için önemli bir rol üstlenmiştir. Bu yönüyle Türkiye, sadece bölgesel değil, küresel krizlerin çözümünde de anahtar ülke olmaya devam etmektedir.
Fatma TECİRLİ
