Bizler insan olarak, doğduğumuz andan itibaren kendimizi bir yaşamın içerisinde buluruz. Bu yaşamın içerisinde büyürüz, gelişiriz, çevremizi anlamaya çalışır, yanlışı doğruyu öğreniriz. İnsanlar yaşamları sürecinde iyi veya kötü bazı olayları tecrübe ederler. Hayatımız boyunca yaşadığımız bazı kötü olaylar bir birey için ömür boyu unutamayacağı travmatik olaylardır. Travmatik olaylar olumsuz etkileri olan, bireyin zihinsel, fiziksel, duygusal ve iyilik halini altüst eden olaylardır. Bazı psikolojik sorunlara da yol açmaktadır. Örneğin istismar, şiddet, savaş ve doğal afetler gibi olaylar. Geçmişte yaşadığımız bu travmatik olayları devam eden yaşantımızda tekrar yaşamak istemeyiz ve bu olaylar bireyler için acı birer tecrübedir. Bunun gibi travmatik olaylar sadece insanlar için değil devletlerin ve milletlerin tarihleri içinde geçerlidir.
Ünlü İslam bilim adamlarımızdan İbn-i Haldun bir sözünde “Devletler de tıpkı insanlar gibi doğar, büyür ve ölüler” der. Birçok güçlü devlet yıkıldıktan sonra tarih sahnesindeki yerini almıştır. Bu devletlerden geriye yaşadıkları coğrafyalarda inşa ettikleri eserleri kalmıştır. Sizce de kıtalara bile hükmetmiş bu devletlerden geriye sadece inşa ettikleri eserler mi kalmıştır? Bence hayır!
İbn-i Haldun’un da zikrettiği gibi devletler ve milletler tıpkı insanlar gibidir. Nasıl bir insanın aklı, şuuru, geçmişi varsa devletlerinde, o devlet içerisindeki milletlerinde bir geçmişi yani tarihi, bir şuuru da vardır.
Devletlerin tarihinde ise kuruluşundan yıkılışına kadar kazandığı zaferler, kaybettiği yenilgiler, bilim, sanat, teknoloji gibi alanlara yaptıkları katkılar, devleti yönetmiş önemli liderleri yer alır. İster zafer olsun ister yenilgi bunlar o milletin aklında yer etmiştir. Onun için her yıldönümlerinde o günü tekrar hatırlamak için tarihte ki önemli günlerimizi kutlarız. Örneğin 1071 Malazgirt Zaferi, 1453 İstanbul’un fethi, 30 Ağustos Zafer Bayramımız gibi. Zaferlerimizi coşkuyla kutluyoruz da peki ya kaybettiğimiz yenilgileri, bizim için travmatik olan olayları unutmalı mıyız? Bu soruya da cevabım büyük bir hayır!
TARİH TEKERRÜRDEN İBARET
Tarihte yaptığımız hatalar, bu hatalar sonucu yaşanan yenilgiler, bu yenilgilerden çıkarılmayan ders ve yine bir hata sonucu gerçekleşen yenilgiler… Kendimizi böyle bir kısır döngünün içinde buluruz. Bu kısır döngüden nasıl kurtuluruz? Ne dünü bugünden, ne de bugünü dünden koparmak imkansızdır. Onun için geleceği yorumlamak geçmişi bilmekten geçiyor.
Tarihi olaylar ile sabittir ki tarihini unutmayan, tarihte ki travmatik olaylarından ders çıkaran milletler kazandığı zaferlerinden daha büyük zaferler kazanmıştır. Sadece zaferle kalmamış bugün dünyada söz sahibi birer devlet halini almışlardır. Örneğin;
Alman İmparatoru 2. Wilhelm ve Osmanlı Padişahı 2. Abdülhamid döneminde başlayan ilişkiler, İttihat ve Terakki döneminden daha da sıklaşmıştır. 1914 yılından patlak veren 1. Dünya Savaşı’nda da aynı cephede mücadele verdik. Ancak bu müttefiklik fayda vermemiş her iki devlette savaştan ağır bir mağlubiyet ile ayrılmıştır. Almanlar 1. Dünya Savaşından sonra Adolf Hitler ile birlikte kısa sürede ayağa kalkmasını bildi. Hitlerin Polonya’yı işgal etmesiyle Avrupa’da 2. Dünya Savaşı başladı. Almanlar, Stalingrad muhaberesine kadar savaşta en güçlü devletti. Bundan sonra savaş tersine dönmüş Ruslar Berlin’e kadar girmişlerdi. Savaşı kaybettiğini anlayan Hitler saklandığı yerde intihar etti. Savaş sonrası Almanya her ne kadar doğu batı olarak ikiye ayrılsa da ikinci dünya savaşında olduğu gibi güçlenerek yine ayağa kalkmasını bildi. Bugün kendi arabasını, teknolojisini üreten, futboldan bilime kadar birçok alanda uzman bir Almanya durmaktadır.
YAHUDİLERİN BÜYÜK SÜRGÜNÜ
Kudüs MÖ.597 yılında Babilliler tarafından kuşatıldı ve fethedildi. Babil kralı Buhtunnasr, Süleyman mabedi dahil şehri tamamen tahrip etti. Bunun sonucunda birçok Yahudi ülkesinden Babil’e göç etti. Babil’in İranlılar tarafından fethedilene kadar Yahudiler Babil’de sürgün hayatı yaşadı. İlk Siyonizm düşüncesi bu dönemde çıktı diyebiliriz. Her ne kadar İranlılar Yahudilerin Kenan’a geri dönmelerine izin verse de sadece küçük bir grup geri döndü.
Bundan sonra Yahudiler için, 1948’de İsrail Devleti’nin kurulmasına kadar süren sürgün dönemi başladı. Yahudiler ara ara bağımsızlıklarını kazansalar da bir devlet düzeni kuramadılar, bu yüzden 1948 yılına kadar atalarına vadedilen topraklara geri dönüp devletlerini kurma hayaliyle yıllarca Avrupa’nın ve Dünya’nın muhtelif yerlerinde dağınık bir şekilde yaşadılar. Tarihler 1800’lü yılları gösterdiğinde Theodor Herzl adında Yahudi bir gazeteci Dünya Siyonist Örgütünü kurdu ve Yahudilerin, Filistin’e göçmeleri gerektiği fikrini savundu. Hatta dönemin Osmanlı Padişahı 2.Abdülhamit’ten toprak talebinde bulunmuştur. Herzl ölümünden 44 yıl sonra kurulan İsrail devletinin kuruluşunu göremese de İsrail’in ilk başbakanı David Ben Gurion İsrail’in kuruluş ilanını Herzl’in fotoğrafının altında yapmıştır. Yahudiler uzun yıllar süren bir sürgün gibi Travmatik bir olay yaşasalar da bir gün ülkelerine geri dönüp, İsrail devletini kurma hayaliyle yaşadılar.
GÜÇLÜ JAPONYA
İkinci Dünya Savaşı’nın diğer mağlup devletlerinden biriside Japonya’dır. Japonların mağlup olmasının nedeni ise İkinci Dünya Savaşını bitiren belki de Japonların tarihlerinde yaşadıkları en travmatik olay olan, Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan atom bombasıdır. Japonlara göre saldırı sonucu 500 bin kişi hayatını kaybetti. Japonlar hem dünya savaşını kaybetseler de hem de atom bombası saldırısına uğrasa da bugün çalışkan bir millete ve güçlü bir devlete sahiptir.
Tarihi Almanya’dan, İsrail’den ve Japonya’dan büyük bir millet olan bizler ne zaman tarihimizden ders çıkartırsak işte o zaman ecdat gibi bizlerde güçlü bir devlet konumuna erişmiş olacağız. Bugün 106. Yıldönümünü kutladığımız Çanakkale Zaferi bizler için büyük bir örnek değil midir? Sizce bin yıllık tarihimizde yaşadıklarımız kaç atom bombası gücündedir?
Fatih UĞURLU
