Son yıllarda sosyal medya kullanımı, gençler arasında hızla artarken, uzmanlar bu durumu ‘beyin çürümesi’ olarak tanımlamaya başladı. Sosyal medya platformlarında geçirilen saatlerin, dikkat eksikliği, hafıza kaybı ve zihinsel yorgunluk gibi olumsuz sonuçlara yol açtığı araştırmalarla kanıtlanıyor.
Boston Çocuk Hastanesi’nin araştırmalarına göre, “Sorunlu İnteraktif Medya Kullanımı” olarak adlandırılan bu süreç, gençlerin dikkat ve bilişsel performanslarını olumsuz etkiliyor. Aşırı sosyal medya kullanımı, dikkat sürelerinin kısalmasına ve beynin doğal dinlenme döngüsünün bozulmasına neden oluyor. Oxford Üniversitesi’nin 2024 yılında yaptığı bir çalışma, sürekli dijital uyarana maruz kalmanın, zihinsel yorgunluk ve bilişsel gerileme belirtilerini artırdığını ortaya koyuyor.
ZİHİNSEL VE DUYGUSAL SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Sürekli ekran kullanımı yalnızca bilişsel gerilemeye değil, aynı zamanda sosyal izolasyona, yalnızlık ve depresyon oranlarının artmasına da yol açıyor. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) tarafından yapılan bir çalışmada, ekran kullanımının beyin işlevlerini yavaşlattığı ve empati yeteneğini azalttığı belirtiliyor. Uzmanlar, bireylerin çevresiyle bağlantısının kopması ve gerçek dünyaya uyum sağlamakta zorlanması konusunda endişelerini dile getiriyor.
DİJİTAL DETOKS VE MEDYA OKURYAZARLIĞI
Beyin çürümesi sürecinin durdurulması için dijital detoks öneriliyor. Harvard Üniversitesi’nin araştırmalarına göre, haftada bir gün dijital cihazlardan uzak durmanın bilişsel işlevleri geliştirdiği ve zihinsel yorgunluğu azalttığı gösterilmiştir. Ayrıca, fiziksel aktivitelerin artırılması ve ekran karşısında geçirilen sürenin sınırlandırılması, beynin dinlenmesine ve daha verimli çalışmasına yardımcı oluyor.
Dijital medya okuryazarlığı eğitimlerinin yaygınlaştırılması da bireylerin teknolojiyle daha sağlıklı bir ilişki kurmalarına olanak tanıyor. ABD ve Avrupa’da yapılan çalışmalar, medya okuryazarlığı eğitimi alan gençlerin dijital medya kullanımını daha bilinçli yönettiklerini ve sosyal medya bağımlılığı belirtilerinin azaldığını ortaya koyuyor.
Dijital medya kullanımının etkilerini anlamak ve bu konuda bilinçlenmek, gençlerin zihinsel sağlıklarını korumak için hayati öneme sahip. Uzmanların önerdiği dijital detoks uygulamaları ve medya okuryazarlığı eğitimleri, gelecekte daha sağlıklı bir dijital deneyim için önemli adımlar olarak öne çıkıyor.
Fatma TECİRLİ
