Dağılma ve yıkılma sürecine giren Osmanlı Devleti, 1912’de Trablusgarp, 1913’te ise Balkan savaşlarında ağır yenilgiler aldı. Başkomutan Vekili olan Enver Paşa, kayıpları telafi etmek için yeni bir harekat planı oluşturdu. Anadolu’nun ve Kafkaslar’ın kilit noktası olan Sarıkamış hedefteydi. “Sarıkamış, Rus Ordusu, Rus Kafkas Ordusu için önemli bir iaşe noktası. Kars ile olan bağlantısı özellikle demir yolu bağlantısı olan önemli bir merkez. Buranın ele geçirilmesi ile birlikte Kafkas Cephesi’ndeki savaşların biteceği düşünce hakimdi.” Takvimler 1914 yılının ağustos ayını gösterirken seferberlik ilan edildi. 9, 10 ve 11’inci Kolordular Sarıkamış Harekatı için hazırlandı.
HEDEF RUSLARI BÖLGEDEN ÇIKARMAKTI
Ordunun durumu göz önüne alındığında kış şartlarına uygun değildi. İstanbul üzerinden gönderilen yardım gemileri de Ruslar tarafından batırıldı. Tüm eksiklere rağmen 22 Aralık’ta harekat başlatıldı. Osmanlı ordusu, hızlı bir harekatla Rus ordusunu imha etmeyi hedefledi. Çetin kış şartları ve arazi yapısı bu planın bozulmasındaki en önemli etkenler oldu. İklim şartlarının zorluğuna stratejik hatalar eklendi. Harekat planının dışına çıkılması, başarıyı güçleştirdi. “10’uncu Kolordu, Hafız Hakkı Paşa komutasında Oltu önlerine geldiğinde bir Rus kuvvetini yenilgiye uğrattıktan sonra plana uymayarak Rus birliklerini takip faaliyeti içerisine girmişti. Bu da tabi 10’uncu Kolordu’nun Bardız’a gelmesini geciktirecekti.”
KARLI DAĞLAR GEÇİT VERMEDİ
10’uncu Kolordu, Bardız’a ulaşmak için Allahuekber Dağlarını kullandı. 18 saat süren zorlu yürüyüş, askerin gücünü ve moralini düşürdü. Çetin kış şartlarında bu yolculuğu gerçekleştirirken soğukla, karla, iklimin acımasızlığıyla karşılaşacak ve burada özellikle donmak suretiyle çok sayıda askerin burada şehit düşmüştür. Yolda verdiği kayıplarla gücü zayıflayan Osmanlı birlikleri, Ruslara karşı taarruza geçti. Binlerce vatan evladı düşmanla çarpışarak, soğukta donarak ve salgın hastalık sonucu şehit oldu. Başarısız olan harekât, 15 Ocak’ta sona erdi. Rus birliklerinin ilerleyişi ile Türk Ordusu geri çekilmek zorunda kaldı. Harekatın en önemli sonucu, Doğu Anadolu’da Ermeni sorununu ortaya çıkarması oldu. Sarıkamış Harekâtı, dünya savaşının seyrini de etkilemiştir. İngiltere, Rusya üzerindeki baskıyı azaltmak ve ona yardım etmek amacıyla Çanakkale cephesini açmıştır. Sarıkamış Harekatı, tarih sahnesinde, kahramanlıkla beraber acı bir destan olarak yer buldu. Ordumuz, zorlu doğa koşullarına rağmen gösterdiği büyük cesaret ve fedakarlıkla anılmaya devam ediyor. Türkiye, her yıl 29 Aralık’ta, bu harekatın yıldönümünde, şehitlerini rahmet ve minnetle anarak, onların aziz hatırasını yaşatmayı sürdürüyor. Sarıkamış Harekatı’nın yıl dönümü vesilesiyle, Türkiye genelinde düzenlenen çeşitli etkinliklerle, şehitlerimiz anılarak, onların aziz hatıraları bir kez daha tazelendi. Bu vesileyle, tüm şehitlerimize rahmet, gazilerimize sağlık ve huzur diliyoruz. Sarıkamış Harekatı, Türk milletinin tarihinde unutulmaz bir iz bırakarak, milli birlik ve beraberlik duygularını pekiştirmeye devam ediyor. Emircan TURANOĞLU
