Sıtma, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen ölümcül bir hastalık olmaya devam ediyor. Liverpool Tropikal Tıp Okulu’ndan bilim insanları, sıtma kontrolünde kullanılabilecek yeni bir yöntemi araştırdı. Science Translational Medicine dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, nitisinon adlı ilaç, sivrisineklerin kan sindirimini durdurarak felç olmalarına ve hızla ölmelerine neden oluyor.
İNSAN KANI SİVRİSİNEKLER İÇİN ZEHİRLİHALE GELİYOR
Nitisinon, genellikle nadir görülen genetik hastalıkların tedavisinde kullanılıyor. Ancak yapılan deneyler, bu ilacın kan emen dişi Anopheles gambiae sivrisineklerini öldürebildiğini ortaya koydu. Araştırmacılar, dört alkaptonüri hastasından alınan kanı sivrisineklere vererek ilacın etkilerini inceledi. Sonuçlar, nitisinonun yalnızca genç sivrisinekleri değil, aynı zamanda yaşlı ve böcek ilaçlarına dirençli bireyleri de öldürebildiğini gösterdi.
Çalışmaya öncülük eden Dr. Lee Haines, “Kan emen böcekleri engellemenin bir yolu, insan ve hayvan kanını onlar için toksik hale getirmektir. Bulgularımız, nitisinonkullanımının sıtma ile mücadelede etkili bir araç olabileceğini gösteriyor” dedi.
İVERMEKTİN’E ALTERNATİF OLABİLİR
Sıtma ile mücadelede halihazırda kullanılan İvermektin, sivrisineklerin ömrünü kısaltarak hastalığın yayılmasını önlüyor. Ancak aşırı kullanım sonucu direnç gelişebiliyor ve çevresel riskler taşıyor. Bilim insanları, Nitisinon’un İvermektin’e alternatif olabileceğini ve hatta iki ilacın dönüşümlü olarak kullanılmasının sıtma kontrolüne katkı sağlayabileceğini belirtiyor.
Ancak uzmanlar, ilacın en etkili dozunun belirlenmesi ve insan sağlığı üzerindeki etkilerinin daha ayrıntılı araştırılması gerektiğini vurguluyor. Yapılacak yeni çalışmalar, Nitisinon’un sivrisinek mücadelesinde nasıl kullanılabileceğini netleştirecek.
Hilal GÜRSOY
