Türkiye, geçmişte safran üretiminde önemli bir yere sahipken, günümüzde bu değerli baharatın üretimi ciddi şekilde azalmıştı. Ancak Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yürüttüğü projeler ve sağladığı desteklerle, safran üretiminin yeniden canlanması hedefleniyor.
Safran, gramı ortalama 30 euro ile dünya çapında en pahalı baharatlardan biri olarak biliniyor. Tarih boyunca, safran hem mutfaklarda hem de tekstil sektöründe önemli bir yere sahipti. Özellikle Osmanlı döneminde, saray kıyafetlerinin renklenmesinde büyük rol oynadı. Bugün, safranlı pilav, zerde tatlısı ve paella gibi lezzetlerin vazgeçilmezi olmaya devam ediyor.
Safranbolu adını veren safran bitkisi, geçmişte Türkiye’nin birçok bölgesinde bolca yetiştirilirken, zamanla bu üretim azalmış ve hatta neredeyse yok olma noktasına gelmiştir. Tarım ve Orman Bakanlığı, bu durumu tersine çevirmek amacıyla çeşitli projeler geliştirmiştir.
Dünya safran üretiminde İran önde gelirken, Hindistan ve Yunanistan gibi ülkeler de önemli üreticiler arasında yer alıyor. Türkiye, 2000’li yılların başlarına kadar 31 ilde az miktarda safran üretimi gerçekleştiriyordu. Bugün ise bu sayının artırılması için çalışmalar sürdürülüyor.
YENİ DESTEK VE PROJELER
Bakanlık, safran üretimini teşvik etmek için dekar başına mazot ve gübre desteği sağlıyor. Ayrıca, iyi tarım uygulamaları ve küçük aile işletmeleri için de finansal destekler sunulmakta. 2023 yılında Türkiye, 1,036 ton safran ithal ederken, 3,406 ton ihraç etti. 2024’ün ilk sekiz ayında ise ithalat 641 ton, ihracat ise 2,679 ton olarak gerçekleşti. Türk safranına en büyük talep ise Fransa, Almanya ve Kuveyt’ten geliyor.
Eskişehir ve Karabük, safran üretiminde öne çıkan iller arasında yer alıyor. Özellikle Eskişehir, ‘Karaarslan’ adı verilen yerel safran türünün tescillenmesiyle dikkat çekiyor. Bu tür, 2014 yılında Türkiye’nin ilk tescilli safranı olma unvanını kazandı.
Tarım ve Orman Bakanlığı, safran üretimine yönelik kadın girişimcileri destekleyen projeler de geliştirdi. “Kadın Elinden Safran” ve “Kadınların Eli Safrana Bulanacak” gibi projeler, yerel kadınların safran üretimine katılımını artırmayı amaçlıyor. Bakanlık, safran soğanlarını sağlarken, yetiştiricilere eğitimler de veriyor. Türkiye’nin safran üretiminde yeniden canlanma süreci, hem ekonomik hem de sosyal açıdan önemli bir fırsat sunuyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın destekleri ve projeleri ile bu değerli baharatın geleceği daha parlak görünmektedir.
Fatma TECİRLİ
