PEYAMi SAFA

“Bir milleti yok etmek isterseniz askerî istilâya lüzum yoktur. Ona tarihini unutturmak, dilini bozmak, dininden sogutmak ve dolayısıyla mânevî degerlerini, ahlâkını soysuzlastırmak kâfîdir.”

İçerik Yöneticisi tarafından

Ekim 24, 2023 Okuma süresi: 2dk, 52sn

2 Nisan 1899’da İstanbul’da doğan Peyami Safa, babası İsmail Safa’nın Sivas sürgününde yaşadığı kaybıyla yetim kaldı. Yoksulluk ve 9 yaşında yakalandığı kemik veremi nedeniyle düzenli bir eğitim alamadı. Hem sürekli hem de kendi çabalarıyla kendini yetiştirdi. 13 yaşında hayata atılmak zorunda kaldı. Posta Telgraf Nezareti’nde memur olarak çalıştı. 1914-1918 yılları arasında öğretmenlik, 1918-1916 yılları arasında gazetecilik yaptı. Hayatını yazıları ile kazandı. Babası gibi şair olan amcaları Ahmed Vefa ve Ali Kâmi’nin rehberliğinde edebiyatla yöneldi. Kardeşi İlhami ile birlikte çıkarttığı “Yirminci Asır” adlı akşam gazetesinde “Asrın Hikâyeleri” başlığı altında yazdığı magazin hikayeleriyle dikkat çekti. Para kaygısıyla yazdığı sıradan yazılarda annesi Server Bedia’nın esinlenerek “Server Bedii” takma adını kullanmaya başladı. Bu takma adla kaleme alınan “Cingöz Recai” isimli polisiye dizi romanları büyük ilgi gördü.

Peyami Safa, “Kültür Haftası” (21 sayı, 15 Ocak-3 Haziran 1936) ve “Türk Düşüncesi” (63 sayı, 1953-1960) adlarıyla iki dergi çıkarttı. Ayrıca Tasvîr-i Efkâr, Cumhuriyet, Milliyet, Tercüman, Son Havadis gibi gazetelerde yazılar yazıldı. Sevgilisi olan Merve’yi askerlik hizmeti yaptığı sırada kaybetmenin acısıyla derinden sarsıldı. Bu olaydan birkaç ay sonra, 15 Haziran 1961’de İstanbul’da beyin kanaması sonucu yaşamını kaybetti ve Edirnekapı’da toprağa verildi. Sanat, edebiyat, felsefe, psikoloji, sosyoloji gibi değişik alanlarda yazdığı yazılarla çok yönlü bir yazar oldu. 43 yıl hiç durmadan yazdı. İlk döneminde değişik ilgi alanları içinde sol eğilimli siyasal akımlara ilgi gösterdi. 1930’da basılan ve genç bir hastanın psikolojisini yansıtan otobiyografik romanı “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu’nun ilk baskısını “Nâzım Hikmet’e ithaf etti.

Ölümünden bir süre önce meta fizik konularına yöneldi. 1949’da yayınlanan son eserlerinden “Matmazel Noraliya’nın Koltuğunda” tıp öğrenimi yaparken bunalıma girerek felsefeye yönelen ve bunun sonucunda mistik dünya görüşünde karar kılan bir gencin öyküsünü anlattı. Edebiyat ve siyaset tartışmalarının hep içinde bulundu. Nâzım Hikmet, Nurullah Ataç, Zekeriya Sertel, Muhsin Ertuğrul, Aziz Nesin’le polemiklere girdi. Ayrıca ders kitapları da yazdı. Fatma Tecİrlİ

Peyami Safa’nın Eserlerİ

ROMAN:

Gençliğimiz (1922)

Şimşek (1923)

Sözde Kızlar (1923)

Mahşer (1924)

Bir Akşamdı (1924)

Süngülerin Gölgesinde (1924)

Bir Genç Kız Kalbinin Cürmü (1925)

Canan (1925)

Dokuzuncu Hariciye

Koğuşu (1930)