Eski Sovyetler Birliği döneminde İslam dininin yasaklandığı ve Ramazan ayında oruç tutmanın engellendiği Özbekistan, 1991 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra halkı, milli ve dini değerlerine yeniden sahip çıkmaya başladı.
Özbek halkı, Ramazan ayında geleneksel bir araya gelme biçimi olan “ağız açar” adlı toplu iftar geleneğini yeniden canlandırarak bu değerlerini yaşatmaya çalışıyor.
Genç aileler, Ramazan boyunca baba ocaklarını ziyaret ederek anne, baba ve kardeşleriyle iftar yapmaya özen gösteriyor. Bu dönemde, aile büyüklerinin yükünü hafifletmek amacıyla gençler, iftar sofrası için yemek, salata ve tatlı hazırlığına yardımcı oluyor.
PATIR EKMEK VE NİŞALDA
Gençler, bazen iftar sofrası için hazırladıkları yemekleri yanlarında getirerek ailelerinin diğer üyeleriyle aynı sofrayı paylaşmayı tercih ediyor. Yemeğin ilk olarak aile büyüklerinin önüne konulması ise geleneksel bir uygulama olarak sürdürülüyor.
İftar saati yaklaştığında, Özbek aileleri, aile reisi öncülüğünde topluca iftar duası yaparak sofra başına oturuyor. Aile büyüğünün yemekleri tatmasının ardından, herkes yemeğe başlıyor.
Özbeklerin iftar sofrasında eksik olmayan lezzetler arasında, tereyağı ve sütle yapılan patır ekmek, sebze ve yeşilliklerle hazırlanan “kök samsa” adlı börek, haşlama çorba, Özbek pilavı ve nişalda yer alıyor.
Sadece ramazan ayında hazırlanan nişalda, Özbeklerin ramazan sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Sindirimi kolaylaştırması nedeniyle çoğunlukla ramazanda tüketilen nişalda için ülke genelinde bütün pazarlarda ayrı satış yerleri kuruluyor.
Sofradan kalkarken, aile reisi şükür duasını yapıyor ve ardından yapılan sohbetlerin ardından davetliler evlerine dönüyor.
Ramazan ayında Özbek aileleri, akraba, komşu ve mahalle sakinleriyle birlikte toplu iftar düzenlemeyi de gelenek haline getirmiştir. Her Özbek ailesi, Ramazan boyunca en az bir kez “ağız açar” adı verilen toplu iftar sofrası kurarak yemeklerini davetlilerle paylaşıyor. Bu toplu iftarlar, mahalle muhtarı veya büyüğü tarafından okunan dua, yemeklerin yenmesi ve Kur’an-ı Kerim tilaveti sonrasında topluca teravih namazı kılınarak sona eriyor.
Tayyibe Duygu Saçar
