Kriyoprezervasyon, biyolojik dokuların çok düşük sıcaklıklarda dondurularak korunmasını sağlayan bir yöntem. Büyük organlar dondurulduğunda buz kristalleri dokulara zarar veriyor ve organ kullanım dışı kalıyordu. Ancak şimdi, yeni geliştirilmiş bir teknik sayesinde bu risk büyük ölçüde ortadan kaldırıldı. Organlar çatlamadan dondurulabiliyor.
Texas A&M Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nden Dr. Matthew Powell-Palm liderliğindeki ekip, “vitrifikasyon” adı verilen özel bir dondurma yöntemi üzerinde çalıştı. Bu yöntemde, dokular sıvı halden doğrudan cam benzeri kata faza geçiyor; böylece buz kristallerinin oluşturduğu çatlaklar önleniyor. Çözeltinin bileşimi ve dondurma sayesinde, organ yüzeyindeki gerilme en aza indirildi.
Bilim İnsanları, bu yenilikle birlikte organ nakillerinde saklama sürelerinin ciddi biçimde uzayabileceğini; böylece organ bekleyen hastaların şansı artabileceğini söylüyor. Daha önce, dondurulmuş organlardan canlıya başarılı nakil sadece hayvanlarda sınırlı kalmıştı; bu adam, insan nakillerine geçişte önemli bir eşik olabilir.
UYGULAMANIN POTANSİYELİ GENİŞ
Yeni yöntemin sadece nakil için değil; biyolojik dokuların uzun süre saklanması, aşı ve doku bankacılığı, nadir türeyen türlerin biyolojik çeşitliliğini koruma gibi alanlarda da devrim yaratması bekleniyor. Araştırmacılar, tek hücreli dokulardan tüm organlara kadar bu yöntemle korunmanın mümkün hale gelebileceğini belirtiyor.
Bu çalışma, kriyoprezervasyon alanında “çığır açan adım” olarak niteleniyor. Eğer aynı başarı insanlar üzerinde de doğrulanabilirse, organ bekleyen binlerce hasta için umut verici, tıp dünyası içinse devrim niteliğinde bir gelişme olacak.
Özden KARAKAYA
