Bilim insanları, dünyadaki metan gazı salınımının neredeyse üçte ikisinin insan faaliyetlerinden kaynaklandığını tespit etti. Bu bulgu, sera gazı salınımlarını azaltmak için yapılan küresel çabalara rağmen, özellikle metan emisyonlarının endişe verici bir şekilde artmaya devam ettiğini ortaya koyuyor. Araştırma, iklim değişikliğiyle mücadelede daha etkili adımlar atılması gerektiğini bir kez daha gündeme getiriyor.
METAN EMİSYONLARININ TEMEL KAYNAKLARI
Araştırmaya göre, besicilik, kömür madenciliği, doğal gaz çıkarımı ve işlenmesi, pirinç tarımı ve organik atıkların çöp sahalarına boşaltılması gibi faaliyetler, dünya genelinde atmosfere salınan metan gazının %65’ine neden oluyor. Bu, insan faaliyetlerinin metan emisyonlarındaki kritik rolünü gözler önüne seriyor. Metan, karbondioksitten daha güçlü bir sera gazı olup, kısa vadede atmosferdeki ısınmayı hızlandıran etkili bir bileşen olarak öne çıkıyor.
Metan gazının salınımında tarım ve atık yönetimi en büyük paya sahipken, fosil yakıtların çıkarılması ve kullanımı da bu oranı önemli ölçüde artıran faktörler arasında yer alıyor. Özellikle çöp sahaları ve tarımsal faaliyetler, fosil yakıtlardan yayılan metan emisyonlarının neredeyse iki katı seviyelerinde metan salınımına yol açıyor. Bu durum, iklim değişikliğine karşı mücadelede sadece fosil yakıtlara odaklanmanın yeterli olmayabileceğini, tarım ve atık yönetimi gibi sektörlerde de acil önlemler alınması gerektiğini gösteriyor.
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE METAN EMİSYONLARINDAKİ DEĞİŞİM
Araştırma, fosil yakıt kullanımının azalması ve atmosferin metanı yok etme kapasitesinde kimyasal değişiklikler nedeniyle 2000’li yılların başlarından ortalarına kadar metan emisyonlarının düşüş eğilimi gösterdiğini belirtiyor. Ancak son yirmi yılda bu eğilim tersine dönmüş durumda. İnsan faaliyetlerinden kaynaklanan metan emisyonları, bu süre zarfında %15-20 oranında artış gösterdi. Özellikle, son yıllarda metan gazı salınımı yılda 50 ila 60 milyon tonluk bir artış kaydetti.
Araştırmada ayrıca, metanın atmosferde yayılma hızının 2020’li yılların başından itibaren çok daha hızlı gerçekleştiği vurgulanıyor. Önceki yıllara kıyasla gözlemlenen bu artış, iklim değişikliği konusunda karşı karşıya olduğumuz tehlikenin boyutlarını daha da netleştiriyor. 2020 yılında yalnızca insan faaliyetlerinden kaynaklanan metan gazı salınımının 370 ila 384 milyon ton arasında olduğu belirtiliyor. Bu miktar, sera gazları içindeki metanın kritik önemini bir kez daha ortaya koyuyor.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN BÜYÜK BİR TEHDİT: METAN GAZI
Küresel ölçekte iklim değişikliğiyle mücadele, çoğunlukla karbondioksit gibi daha bilinen sera gazları üzerine odaklanmış olsa da metan gazı, kısa vadede ısınmaya katkısı çok daha yüksek bir bileşen olarak öne çıkıyor. Metanın atmosferdeki etkisi, karbondioksitten yaklaşık 25 kat daha fazla olduğu için, metan salınımındaki artışlar, iklim değişikliğini hızlandırma potansiyeline sahip.
Özellikle fosil yakıtlar nedeniyle atmosfere salınan metan emisyonlarının, besicilik gibi faaliyetlerden kaynaklanan emisyonlarla kıyaslanabilir seviyelere ulaştığına dikkat çeken araştırma, insan faaliyetlerinin bu sürece olan büyük katkısını gözler önüne seriyor. Buna rağmen, tarım ve atık yönetimi gibi sektörlerin saldığı metan, fosil yakıtlardan yayılandan yaklaşık iki kat fazla durumda. Bu durum, tarım ve atık yönetimi politikalarının da iklim değişikliği mücadelesinde çok daha etkin bir şekilde ele alınması gerektiğini gösteriyor.
GELECEĞE DAİR ENDİŞELER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Araştırma, metan gazının atmosfere yayılım hızındaki bu artışın, iklim değişikliğini durdurma çabalarını büyük ölçüde zorlaştıracağını vurguluyor. Dünya genelinde pek çok ülke, sera gazı salınımlarını azaltmak için çeşitli politikalar geliştirse de mevcut önlemler, metan emisyonlarını kontrol altına almakta yetersiz kalmış görünüyor.
Uzmanlar, metan salınımını azaltmak için daha sıkı regülasyonlar ve daha yenilikçi teknolojilerin devreye alınması gerektiğini savunuyor. Özellikle tarımsal faaliyetlerde ve fosil yakıt sektöründe uygulanacak yeni teknolojilerle metan gazı salınımı önemli ölçüde düşürülebilir. Ayrıca, çöp sahalarında organik atıkların daha sürdürülebilir yöntemlerle işlenmesi ve metan gazı salınımını azaltacak yeni atık yönetimi politikalarının geliştirilmesi büyük önem taşıyor.
İnsan faaliyetlerinden kaynaklanan metan emisyonlarının iklim değişikliği üzerindeki büyük etkisi, bu alanda daha güçlü ve acil önlemler alınması gerektiğini gösteriyor. Hem fosil yakıtların kullanımını azaltmak hem de tarım, atık yönetimi gibi sektörlerde sürdürülebilir uygulamalar geliştirerek metan salınımını kontrol altına almak, gezegenimizin geleceği açısından hayati önem taşıyor.
Fatma TECİRLİ
