Çevremizdeki insanlarda ya da kendi içimizde birçok kusur fark edebiliriz. Ancak hiç düşündük mü, bir insanda gördüğümüz kusurun bizde de gizlice var olabileceğini? Belki daha silik, belki daha gizli ama içimizde bir yerlerde saklı… İnsan, başkasındaki hataları çok daha çabuk fark eder, çünkü bazen kendi kusurlarını görmezden gelme eğilimindedir.
Savaş Barkçin şöyle der: “Karşındaki insanın kusurunu gördüysen onu kınama. Zira o kusur sende olmasaydı, onu başkasında göremezdin.” Ahmet Murat ise Kuşlarla Sohbetin Şartları kitabında, “İnsan insanın aynasıdır. Hangi kusuru görüyorsak, bizde muğlak ve biçimsiz olarak bulunan ama içten içe bizim huzursuzluğumuzun da kaynağını oluşturan şeyi görmüşüzdür.” der.
Bazen başkalarının sabırsızlığına, kibirine, bencilliğine kızarız. Ama belki de biz de zamanında bu özellikleri birilerine karşı sergilemişizdir. Belki de bizim sabırsızlığımız başkalarını yormuştur, kibirli sözlerimiz birine zarar vermiştir, bencilliğimiz başkasını üzmüştür.
Ne gariptir ki, fark etmediğimiz zaafları, başkalarındaki kusurlarda net bir şekilde görebiliriz. Bir başkasında yargıladığımız şey, aslında içimizde sakladığımız ve yüzleşmekten kaçtığımız bir gerçektir. İnsan, kendi kusurlarını görmek istemez ama başkalarındaki kusurlara büyük bir öfkeyle yaklaşır.
Şair Ömer Lütfi Mete’nin dediği gibi: “Herkesin putu kendine şirin, herkes başkasının putuna İbrahim.” İnsanlar, kendi fikirlerini ve değerlerini övüp başkalarının inandığı her şeye gözlemlerini zorlaştırarak yaklaşır. Kendi putlarını şımarık bir çocuk gibi süslerken, başkalarının putlarını yıkmaya çalışırlar. Oysa Hz. İbrahim’in mücadelesi, yalnızca fiziksel heykelleri yıkmaktan ibaret değildi; o, insanın zihninde ve kalbinde yer etmiş sahte her şeye karşı savaş verdi.
Başkalarının putlarını yıkamak kolaydır, fakat asıl zor olan, insanın kendi içindeki putları fark edip, onlarla savaşmaktır. İnsan kendine şu soruyu sormalıdır: “Taş putları kırdın, peki ya kendi putuna ne yaptın?” Bu sorunun cevabını veremediğimizde, mücadelemiz ya başlamamıştır ya da içsel zaaflarımızla yüzleşmeden geçmiştir.
Belki de önce içimize dönüp hangi putlara taptığımızı sorgulamalıyız. Çünkü insan, en büyük savaşını başkalarıyla değil, kendi içindeki yanılgılarla verir. Bazen, başkalarının putlarına taş atmadan önce, kendi ellerimizle diktiğimiz putlara bakmamız gerekir.
İnsanoğlu daha ahlaklı ve temiz bir dünya istiyorsa, değişimi önce kendi içinden başlatmalıdır. Gerçek dönüşüm, insanın önce kendi özüne dönmesiyle gerçekleşir. Çünkü insan, kendindeki eksiklikleri tamir etmediği sürece hep başkalarının kusurlarına odaklanacaktır. Peygamberimizin de dediği gibi: “Kınamayınız, kınadığınız şey başınıza gelmedikçe ölmezsiniz.” Kınamak, kalbin taşlaşması için attığınız ilk adımdır. Ama insan, kendi özüne dönüp, içsel huzursuzluklarını fark ederse, daha derin bir anlayışa sahip olur.
Herkesin hikâyesi farklıdır, herkesin yükü farklıdır ve kimse başkasının hayatını tam anlamıyla yargılayamaz. İnsan, yaratılmışların en şereflisidir ve fıtrat olarak hata yapmaya meyilli bir varlıktır. Zaten bu dünya, doğruyu ve yanlışı bulmak üzerine değil midir? İnsanın öze dönüş yolculuğunda, kendini bulamadıysa, kendi eksikliklerini görmüyorsa, kendine kördür. Başkalarının hayatlarıyla meşgul olmak, insanın iç dünyasında bir boşluk yaratırken, özüne dönmesi ise gerçek anlamda huzura erişmesini sağlar.
Dilan Çetinkaya
