1924 yılında Bitlis’te dünyaya gelen Prof. Dr. Fuat Sezgin, ömrünü İslam bilim ve teknoloji tarihine adadı. 1951’de Ankara Üniversitesi’nde “Dogmatik İlimler” kürsüsünde asistan olarak başladığı akademik kariyerine, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde devam etti. Burada kısa süreliğine ünlü İslam alimlerinden M. Hamidullah’ın asistanlığını yaptı.
Ancak Sezgin’in akademik hayatı, 1960 darbesinden sonra zorlu bir döneme girdi. Bir sabah gazeteye göz gezdirirken, Milli Birlik Komitesi tarafından hazırlanan ve “147’likler” olarak bilinen zararlı akademisyenler listesinde kendi adını gördü. Bu karar, onu Türkiye’den ayrılmaya mecbur bıraktı. Daha önce aldığı yurt dışı tekliflerini vatan sevgisinden ötürü reddeden Sezgin, sonunda Almanya’ya gitti. Frankfurt Üniversitesi’nde misafir doçent olarak dersler vermeye başladı ve 1966’da profesör unvanını aldı.
Sezgin, bilim tarihi alanındaki en önemli ve kapsamlı çalışması olarak kabul edilen “Arap-İslam Bilim Tarihi” adlı dev eserinin ilk cildini 1967’de tamamladı. Tam 18 cilt süren bu eser, İslam dünyasının bilim ve teknolojiye katkılarını sistematik bir şekilde ortaya koydu. 18. cildin hazırlıkları sırasında hastalanan Sezgin, 30 Haziran 2018’de tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.
Prof. Dr. Fuat Sezgin, sadece kitaplarıyla değil, aynı zamanda kurduğu müzeler ve topladığı eserlerle de bilim dünyasına büyük bir miras bıraktı. Onun 143’ü el yazması, 37’si basılı olmak üzere toplam 181 eserden oluşan zengin koleksiyonu, Türkçe, Arapça, İngilizce, Fransızca, Almanca, Farsça ve Süryanice dillerindeki nadir metinleri içeriyor.
Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı (TÜYEK), Fuat Sezgin’in bu değerli koleksiyonunu korumakla kalmayıp, onu dijital ortama taşıyarak daha geniş kitlelere ulaştırmayı hedefliyor. Bu kapsamda yapılan çalışmayla koleksiyon, “yek.gov.tr” adresinde çevrim içi olarak erişime açıldı. Araştırmacılar, öğrenciler ve bilim meraklıları, koleksiyonun hem tam metinlerine hem de detaylı katalog bilgilerine artık internet üzerinden ulaşabilecek.
Fuat Sezgin’in eserleri, İslam dünyasının bilimsel mirasını yalnızca Türkiye’de değil, dünya genelinde tanıtma misyonunu taşıyor. Sezgin, yaşamı boyunca bilim insanlarının, astronomlardan cerrahlara kadar birçok alanda önemli katkılar sunduğunu kanıtlamak için çalıştı. Onun amacı, Batı merkezli tarih anlayışına alternatif bir bakış açısı getirmek ve İslam medeniyetinin bilim dünyasındaki yerini daha görünür kılmaktı.
Bugün dijital ortama taşınan koleksiyon, sadece bilim tarihçileri için değil, kültür ve medeniyet meraklıları için de eşsiz bir kaynak niteliğinde. Bu adım, Fuat Sezgin’in ömrünü adadığı araştırmaların gelecek kuşaklara aktarılmasında büyük bir rol oynuyor.
Türkiye Yazma Eserler Kurumu yetkilileri, dijitalleşme sürecinin koleksiyonun korunması, erişilebilirliği ve yaygınlaşması için önemli bir adım olduğunu belirtiyor. Ayrıca, bu sayede uluslararası düzeyde daha fazla bilim insanının ve araştırmacının koleksiyondan yararlanabileceği ifade ediliyor.
Prof. Dr. Fuat Sezgin’in bilim ve insanlık mirasına armağan ettiği bu eserler, yeni nesillerin bilime bakışını değiştirmeyi ve tarih bilincini güçlendirmeyi amaçlıyor. Böylece onun hatırası, dijital dünyada da yaşamaya devam edecek.
Sevdenur MIDIKLI
