Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) ile Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Validebağ Araştırma Merkezi işbirliğiyle yürütülen çalışmada, küçük hücre dışı akciğer kanserinde radyoterapi sonrası genlerde meydana gelen değişimler incelendi.
Araştırma kapsamında “çıplak fare” modeli kullanılarak oluşturulan akciğer kanseri dokularına radyoterapi uygulandı. Tedaviden 48 saat sonra tümör dokularında yapılan genetik analizlerde, radyoterapiye yanıtla ilişkili 12 genin ortak biçimde değişim gösterdiği belirlendi.
Yeni nesil dizileme (Next Generation Sequencing–NGS) ve biyoinformatik analiz yöntemleriyle yürütülen çalışma, kanser hücrelerinin radyoterapiye moleküler düzeyde nasıl tepki verdiğini ortaya koydu. Analizlerde bazı genlerin tedaviye olumlu yanıt verirken, bazılarının ise tümörün direnç geliştirmesinde rol oynadığı gözlemlendi.
Elde edilen bulgular, yüksek doz radyoterapinin gen ekspresyonu üzerinde önemli değişiklikler yarattığını ve bu durumun tümörün yeniden ortaya çıkma ya da metastaz yapma olasılığını etkileyebileceğini gösterdi.
Uzmanlara göre, NGS tabanlı radyogenomik verilerin klinik uygulamalara entegre edilmesiyle, akciğer kanseri tedavisinde kişiye özel radyoterapi planları geliştirilebilir. Böylece tedavi etkinliğinin artırılması ve yüksek doz radyoterapinin neden olduğu yan etkilerin azaltılması hedefleniyor.
Çalışmanın sonuçları, Türkiye’de yeni nesil dizileme tabanlı yöntemlerle yürütülen ilk radyogenomik araştırmalardan biri olarak uluslararası bilimsel bir dergide yayımlandı.
Tayyibe Duygu SAÇAR
