Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) temelleri, 3 Ekim 2009’da Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye’nin imzaladığı Nahçıvan Anlaşması ile atıldı. O dönemde “Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi” adıyla kurulan teşkilat, 2021 yılında İstanbul’daki zirvede adını değiştirerek “Türk Devletleri Teşkilatı” adını aldı.
TDT, ortak tarihi ve kültürel değerler temelinde; ekonomi, politika, eğitim, kültür, güvenlik, ulaştırma, gümrük, turizm ve spor gibi birçok alanda iş birliği faaliyetleri yürütüyor.
Bugün teşkilat, yaklaşık 4,25 milyon kilometrekarelik alanı ve 160 milyon nüfusu kapsayan üye ülkeleriyle bölgesel ölçekte önemli bir uluslararası aktör haline geldi. Beş tam üyesi (Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye, Özbekistan) bulunan TDT’ye; Türkmenistan, Macaristan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) gözlemci statüsüyle katılıyor.
Merkezi İstanbul’da bulunan teşkilat; Devlet Başkanları Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi, Aksakallar Konseyi, Kıdemli Memurlar Komitesi ve Sekretarya’dan oluşuyor. Ayrıca TÜRKPA, TÜRKSOY, Türk Akademisi, Türk Kültür ve Miras Vakfı ve Türk Yatırım Fonu gibi iş birliği mekanizmalarının da çatı kuruluşu olarak faaliyet gösteriyor.
Birleşmiş Milletler (BM), AGİT, İİT ve Dünya Gümrük Örgütü gibi uluslararası kurumlarla ortaklıklar yürüten TDT, Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de açtığı temsilcilikle Avrupa’daki görünürlüğünü artırmayı hedefliyor.
Arife SALMAN
