Toros dağlarının zirvesine kurulmuş bu antik kent, sadece tarih meraklılarını değil, doğa severleri de büyüleyen bir destinasyon olarak dikkat çekiyor. Günümüzde Mersin ve Konya sınırları içerisinde yer alan bölge, coğrafi olarak Toros Dağları’nın engebeli yapısıyla çevrilidir. Bu zorlu arazi şartları, İsaura halkının karakterini ve yaşam biçimini şekillendirmiştir. Antik çağlarda İsaura, hem bir yerleşim yeri hem de bir kültürel merkez olarak önem taşımıştır. Dağlık coğrafyanın sağladığı stratejik avantajları kullanarak hem bağımsızlıklarını korumuş hem de ticari faaliyetlerde bulunmuşlardır. İsaura Antik Kenti, dağların zirvesinde yer aldığı için doğal savunma mekanizmalarına sahiptir. Kentin kalıntıları arasında etkileyici surlar, tapınaklar, agoralar ve kaya mezarları bulunmaktadır. En dikkat çekici yapılar arasında yer alan kiliseler, Bizans döneminin dini ve mimari etkilerini yansıtmaktadır. Özellikle Alahan Manastırı, bölgenin dini ve kültürel önemini kanıtlayan bir şaheserdir. İsaura halkı, MÖ 1. Yüzyılda Roma İmparatorluğunun ilgisini çekmiş, bu dönemde Roma yönetimine dahil edilmiştir lakin İsaura halkı Roma’ya başkaldıran yapılarıyla tanınır. Zorlu coğrafya sayesinde bağımsızlıklarını uzun süre koruyabilmişlerdir. Bu özellikleri İsaura’nın “Asi Medeniyet” olarak anılmasına neden olmuştur.
Antik kentte bulunan yazıtlar ve rölyefler, İsaura’nın kültürel zenginliğini gözler önüne serer. Bu yazıtlar, sadece o dönemin yönetim ve dini anlayışını değil, aynı zamanda halkın günlük yaşamına dair ipuçları da verir. İsaura’da görülen yapıların sağlamlığı ve estetik anlayışı, bölge halkının mimariye verdiği önemi kanıtlar niteliktedir.
Akdeniz kıyısına olan yakınlığı sayesinde ticaret yollarında stratejik bir konuma sahiptir. Ana geçimi tarım ve hayvancılık olan İsuryalılar, bölgedeki geçitleri kontrol ederek tüccarlardan vergi almış, bu sayede ekonomik bir güç oluşturmuşlardır. İsaura halkı metal işçiliğinin de ünlüdür. Kazılarda bulunmuş demir ve bronz objeler, İsaura’nîn zanaat açısından da gelişmiş bir medeniyet olduğunu ortaya koymaktadır.
Antik kent, tarihsel güzelliklerin yanı sıra mitolojik hikayelerle de çevrilidir. Toros Dağları’nın gizemli yapısı, İsura Antik kentini sadece bir yerleşim alanı değil, aynı açıdan antik dünyada önemli bir dini merkez haline getirmiş, kentte antik Yunan ve Roma mitolojisiyle iç içe geçmiş izler görülmüştür. Antik kentte, ışık ve kehanet tanrısı Apollon ve mitolojide ikiz kardeşi doğanın ve avcılığı tanrıçası Artemis’in bölgede önemli olduğu gözlemlenmiştir. İsaura’nın Toros Dağları’ndaki Doğal güzellikleriyle ve mağaralarıyla, Artemis’in av alanlarıyla özdeşleştirilmiştir. Bir rivayete göre, Apollon’un İsaura’nın çevresindeki yüksek zirveleri ziyaret ettiği ve burada güneş ışığını bölgenin halkına armağan ettiği söylenir.
Bu efsane, İsaura’nın yüksek dağlık konumunun mitolojideki ‘tanrıların zirveye yakın yaşadığı’ inancıyla uyumlu olmasını sağlar. Antik kentin konumu sebebiyle kent halkının dağlara ve doğaya büyük saygı duyduğu bilinmektedir. Mitolojik anlatılara göre, Toros Dağları’nın zirvelerinde, insanları kötülüklerden koruyan ve uzak tutan dağ ruhları yaşardı. Bu ruhlar, kenti dış tehlikelerden korur ve halka bereket, huzur getirirdi. Bazı hikayelerde bu koruyucular, kanatlı ve insan biçiminde varlıklar olarak ifade edilir. İsaura halkı bu ruhları onurlandırmak için dağ tapınaklarında törenler düzenler ve sunaklar inşa ederdi. Bunun dışında Toros Dağları, Anadolu’nun ana tanrıçası Kybele ile de ilişkilendirir. Kentte bulunan kaya mezarları ve dağ tapınakları, Kibele’nin kültürüyle ilişkilendirilebilecek mimari özellikler taşır. Efsaneye göre Kibele’nin arabası İsaura’nın sarp kayalıklarından geçerken dağların derinliklerinde yankılanan melodiler yaratırdı. Bu melodiler hem halkı korur hem de dağları kutsal bir bölge haline getirirdi.
Tarihi yapılar arasında dolaşırken, İsauryalıların zorlu coğrafyada nasıl bir yaşam sürdüklerini hayal etmek mümkündür. Hem geçmişe ışık tutan tarihi yapıları hem de doğasıyla ziyaretçilerini büyüleye devam ediyor. Konya’da Zengibar Kalesi olarak adlandırılan ve tarihte Roma’nın en büyük eyaletleri arasında yer alan İsaura’yı ziyaret ederek sadece tarihi bir yolculuğa çıkmakla kalmaz, aynı zamanda Anadolu’da saklı bir medeniyetin ruhunu da hissedersiniz.
Cansu D. Arslan
