D vitamini, başta kemik sağlığı olmak üzere bağışıklık sistemi ve vücudun kalsiyum-fosfor dengesini düzenlemede kritik bir rol üstleniyor. Ancak, “güneş vitamini” olarak da bilinen bu besin takviyesinin yanlış kullanımı, faydadan çok zarara neden olabiliyor. Uzmanlar, kontrolsüz takviye alımının ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği konusunda uyarıyor.
Önerilen dozların üzerinde D vitamini alınması, nadir görülse de hayati tehlikeler taşıyan hipervitaminoz D’ye yol açabilir. Bu durum, kanda yüksek kalsiyum seviyelerine (hiperkalsemi) neden olarak mide bulantısı, kusma, halsizlik, sık idrara çıkma ve bazen böbrek hasarı gibi semptomlarla kendini gösterebilir. Uzun vadede kalp ve akciğerlerde kalsiyum birikimi gibi ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
KALSİYUM DENGESİZLİĞİ VE SİNDİRİM PROBLEMLERİ
D vitamini, vücudun kalsiyumu emmesine yardımcı olurken, kontrolsüz kullanımı kalsiyum dengesini bozabilir. Bu durum böbrek taşlarına, yumuşak dokuların kireçlenmesine ve kalp-damar sağlığına zarar verebilir. Aşırı doz alımı ayrıca sindirim sisteminde mide bulantısı, kabızlık ve ishal gibi sorunlara yol açabilir. Bu etkilerin önünü almak için, D vitamini sağlıklı yağlar içeren bir öğünle birlikte tüketilmelidir.
Bazı ilaçlar, D vitamini ile etkileşime girerek ilacın veya takviyenin etkinliğini azaltabilir. Kortikosteroidler, kilo verme ilaçları ve epilepsi tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar bu grupta yer alıyor. Bu nedenle, takviyeye başlamadan önce mutlaka bir sağlık uzmanına danışılmalıdır.
DOĞRU TÜKETİM NASIL OLMALI?
Uzmanlar, D vitamini seviyelerinin doğru bir şekilde belirlenmesi için basit bir kan testi (Örneğin, 25-hidroksiD vitamini testi) yaptırılmasını öneriyor. Kandaki düzeyin 20 ng/mL’nin altında olması eksiklik olarak değerlendirilirken, bu duruma uygun dozda takviye planlanıyor.
D vitamini takviyelerinde D3 formunun (kolekalsiferol) tercih edilmesi daha etkili sonuçlar alınmasına yardımcı oluyor. Diyet destekleyici kaynaklar arasında yağlı balıklar, yumurta sarısı ve düzeylendirilmiş gıdalar yer alıyor. Öte yandan, her gün 15-30 dakika doğrudan güneş ışığına maruz kalmak da düzeylerin korunması için etkili bir yöntem.
D vitamini seviyeleri mevsimlere göre değişiklik gösterebilir. Özellikle kış aylarında güneş ışığına maruziyet azaldığı için, bu dönemlerde takviye ihtiyacı artabilir. Tüm bu süreçlerin bir uzman gözetiminde yürütülmesi hem riskleri azaltır hem de vitaminin sağlık üzerindeki olumlu etkilerini maksimize eder.
D vitamini tüketiminde bilinçli hareket etmek ve bir sağlık profesyoneline danışmak, hem eksiklik hem de fazlalıktan kaynaklanabilecek sorunları önlemek açısından büyük önem taşıyor.
Fatma TECİRLİ
