İstanbul’un tarihi sembollerinden Ayasofya Cami, 537 yılından beri ayakta olan ve 1985 yılında ‘Dünya Kültür Mirası’ listesine alınmış önemli bir yapıdır. Hem Türk vatandaşlarının hem de dünya genelindeki turistlerin ilgi odağı olan Ayasofya, zaman içinde iklim etkileri ve artan ziyaretçi yoğunluğu nedeniyle yıpranmıştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü, bu eşsiz tarihi yapının korunması ve gelecek nesillere aktarılması için 2022 yılında kapsamlı bir proje başlattı. ‘Ayasofya Bütüncül Projesi’ adı verilen bu çalışma, Ayasofya’nın her santimetrekaresini dijital olarak tarayarak detaylı bir veri tabanı oluşturmayı hedefledi.
Proje kapsamında, Ayasofya’nın mimari özellikleri, yapısal bütünlüğü ve geçmişte yapılmış restorasyon çalışmaları detaylı bir şekilde belgelendi. Özellikle yapı üzerindeki herhangi bir hasar veya olası bir İstanbul depremi durumunda, dijital ikiz sayesinde yapının aslına uygun olarak yeniden inşa edilebilmesi mümkün hale getirildi.
Vakıflar Genel Müdürlüğü Sanat Eserleri ve Yapı İşleri Daire Başkanlığı’nın proje ile ilgili olarak yaptığı açıklamada, “Ayasofya’nın dijital ikizini oluşturduk ve bu sayede yapının her noktasını ince detaylarıyla belgeledik. Bu veriler, yapının korunması ve gelecek nesillere aktarılması için büyük önem taşıyor” dedi.
Proje sadece yapının fiziksel özelliklerini değil, aynı zamanda yapı üzerinde yapılmış olan araştırma projelerini, tezleri ve diğer bilimsel çalışmaları da kapsadı. Bu sayede, Ayasofya’nın kültürel ve tarihi değerinin evrensel düzeyde korunması ve anlaşılması sağlanmış oldu.
Proje için Ayasofya’nın sadece bugünkü halini korumak değil, aynı zamanda yapıyı gelecek kuşaklara eksiksiz bir şekilde aktarmak olduğunu belirten yetkililer herhangi bir felaket durumunda, bu veri tabanı sayesinde Ayasofya’nın orijinal formuna uygun olarak yeniden inşa edilebileceğini ifade ettiler.
Ayasofya’nın tarihi ve kültürel önemi, dünya genelinde büyük bir ilgiyle takip edilmektedir. Projenin tamamlanmasıyla birlikte, yapının uzun vadeli korunması ve bakımı için sağlam bir temel oluşturuldu. Bu çabaların sonucunda, Ayasofya’nın gelecek nesillere bırakılacak olan özgün yapısı ve büyüleyici tarihi hikayesi güvence altına alınmış durumdadır.
Tayyibe Duygu SAÇAR
