Dünya’da ve Türkiye’de her yıl milyonlarca bebek gebelik süresi tamamlanmadan dünyaya geliyor. Normal gebeliğin 40 hafta sürmesi gerekirken, 37. haftadan önce gerçekleşen doğumlar prematüre kabul ediliyor ve bu bebeklerin sağlık riskleri belirgin şekilde artıyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre yalnızca 2020 yılında 13,4 milyon bebek erken doğdu. Bu oran her 10 bebekten birine karşılık geliyor. Türkiye’de ise 2024 yılında 121 bin 67 bebek zamanından önce doğdu.
Uzmanlara göre prematüre doğumların önemli bir kısmı yüksek riskli gebeliklerden kaynaklanıyor. Anne adayının çok genç veya ileri yaşta olması, sık doğum, gebelikler arasındaki sürenin kısa olması, enfeksiyonlar, kronik hastalıklar, tütün ve bağımlılık yapıcı madde kullanımı, çevresel ve genetik faktörler, yetersiz beslenme ve yetersiz gebelik bakımı gibi faktörler bu riski artıran başlıca nedenler arasında yer alıyor. Bu nedenle gebelik boyunca düzenli takip yapılması, erken tanı ve müdahale açısından büyük önem taşıyor.
Doğum öncesi bakım hizmetlerinden olan tetanos aşısı, demir ve mikro besin desteği, iyot alımının sağlanması, enfeksiyonların tedavisi, kan basıncı izlemi ve dengeli beslenme gibi bileşenler, hem anne hem de bebek sağlığının korunmasında kritik rol oynuyor. Uzmanlar, bu adımların erken doğum oranlarını azaltabileceğini belirtiyor.
Prematüre bebekler, organ ve doku gelişimleri tamamlanmadığı için enfeksiyonlara yatkınlık, öğrenme güçlüğü, davranış problemleri ve kronik hastalıklar gibi sağlık sorunlarıyla daha sık karşılaşıyor. Bu durum ailelere tıbbi, duygusal ve ekonomik yükler yaratıyor. Ancak uygun bakım ve gelişmiş tedavi yöntemleri sayesinde prematüre bebeklerin sağlıklı bireyler olarak büyüme şansı her geçen yıl artıyor.
Gebelik boyunca zararlı maddelerden uzak durmak, ilaçları hekim kontrolünde kullanmak, dengeli beslenmek ve gebe bilgilendirme sınıflarına katılmak, erken doğum riskini azaltan temel adımlar arasında gösteriliyor.
Elif SAĞLAM
