1901 yılından bu yana insanlığa hizmet eden kişi ve kuruluşlara verilen Nobel Ödülleri’nin 2024 yılı kazananları ekim ayının ikinci haftasında açıklanacak. Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine her yıl düzenlenen Nobel Ödülleri; fizik, kimya, edebiyat, barış, tıp ve ekonomi dallarında veriliyor. Ekonomi ödülü ise 1969’dan itibaren İsveç Merkez Bankası’nın katkısıyla verilmeye başlandı.
Nobel Ödülleri’nin en dikkat çekici yönlerinden biri, kazananlara ödüllerinin Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık’ta düzenlenen törenle teslim edilmesi. Fizik, kimya, tıp, edebiyat ve ekonomi ödülleri İsveç’in başkenti Stockholm’de verilirken, Nobel Barış Ödülü Norveç’in başkenti Oslo’da sahiplerini buluyor.
Tarihte Nobel Ödülleri, Birinci ve İkinci Dünya Savaşı sırasında birkaç kez verilmediği gibi, COVID-19 pandemisi nedeniyle 2020 ve 2021 yıllarında da törenler yapılamadı. Ödüller, “insanlığa en büyük faydayı sağlayan” çalışmaları ödüllendirirken, herhangi bir kategoride hak eden bir çalışma bulunmadığında o yıl ödül verilmeyebiliyor.
Ödüllerin tarihinde 970 Nobel Ödülü verilirken, bu ödüllerin 905’i erkeklere, 65’i ise kadınlara layık görüldü. Nobel Barış Ödülü’nü kazanan 19 kadın arasında en genç ödül sahibi, 17 yaşında bu ödüle layık görülen Pakistanlı aktivist Malala Yousafzai oldu. Ayrıca Nobel Ödülü’nü iki kez kazanan bilim insanları arasında Marie Curie, Linus Pauling gibi isimler yer alıyor.
Türkiye’den ise bugüne kadar Nobel kazanan iki isim bulunuyor. Yazar Orhan Pamuk, 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görülürken, Türk bilim insanı Aziz Sancar ise 2015 yılında kimya dalında Nobel Ödülü’nü kazandı.
Nobel Ödülleri, her yıl olduğu gibi bu yıl da bilim dünyasının en saygın isimleri ve edebiyat dünyasının seçkin yazarları tarafından merakla bekleniyor. 2024 yılı Nobel kazananlarının ise ekim ayının ikinci haftasında açıklanması planlanıyor.
Fatma TECİRLİ
