Amerika’nın Colorado eyaletinde kurulu bir laboratuvarda geliştirilen NIST-F4, saniyeyi tanımlayan temel referanslardan biri olma yolunda önemli bir adım atıyor. Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü (NIST) tarafından üretilen bu atom saati, yalnızca 100 milyon yıl boyunca bir saniyelik sapma gösteriyor. NIST, saati, Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu’na (BIPM) birincil frekans standardı olarak tescil edilmesi için sundu.
ATOM TİTREŞİMİYLE ZAMAN ÖLÇÜMÜ
NIST-F4, mekanik ya da dijital saatlerden farklı olarak zamanı, sezyum atomlarının doğal titreşimlerine göre ölçüyor. Bu atomlar, lazerle soğutularak mutlak sıfır noktasına yakın sıcaklıklara getirilip, ardından fıskiye benzeri bir hareketle yukarı doğru fırlatılıyor. Atomlar bu hareket sırasında mikrodalga ışınımdan geçiyor ve belirli bir frekansta enerji seviyeleri değişiyor. Bu enerji geçişleri, saatin “tik”lerini oluşturuyor ve her saniyede tam 9.192.631.770 kez gerçekleşiyor.
NIST Zaman ve Frekans Bölümü Başkanı Liz Donley, bu tür atom saatlerinin sadece zaman ölçmekle kalmadığını, aynı zamanda milyarlarca dolarlık finansal işlemlerden GPS sistemlerine kadar pek çok kritik altyapıyı düzenlediğini vurguluyor. “Her gün milyarlarca kez kullanılan zaman sinyalleri, elektronik işlemlerin hassas zaman damgaları için hayati önem taşıyor.” diyor Donley.
NIST-F4, Amerika’nın resmi zaman standardı olan UTC (NIST)’i yönlendiren sistemlerden biri olacak ve aynı zamanda küresel saat standardı olan Eşgüdümlü Evrensel Zaman (UTC) sistemine katkıda bulunacak.
Arife Salman
